«کتاب سال سینمای ایران» که ماهنامه‌ی «فیلم» از 27 سال پیش منتشر می‌کند خیلی ساده و سرراست کارش رصد کردن مهم‌ترین رویدادهای یک‌ساله‌ی سینمای ایران و ثبت آن‌ها بر جریده‌ی روزگار است برای آیندگان. زمانی که انتشار کتاب سال را آغاز کردیم نه این همه منبع و کتاب و نشریه وجود داشت و نه خبری از اینترنت و ماهواره و فضای مجازی بود. بنا بر علایق‌مان و نیازی که از دهه‌ها قبل به منابع اطلاعات احساس می‌کردیم به این نتیجه رسیدیم گردآوری اطلاعات سینمای کشور و انتشار آن در قالب یک جلد می‌تواند نیازهای محققان و علاقه‌مندان را در آینده برطرف کند. این البته نگاهی بود که از آغاز انتشار ماهنامه‌ی «فیلم» داشتیم اما کار به جایی رسیده بود که با افزایش حجم مطالب ماهانه دیگر خود مجله ظرفیت مواد و مصالح صرفاً اطلاعاتی را نداشت و نیاز به قالبی دیگر و افزایش ظرفیت منابع وجود داشت. «کتاب سال» این گونه به وجود آمد.
اما حالا در دوران موسوم به «انفجار اطلاعات» و تورم منابع، آیا باز هم چنان ضرورتی وجود دارد؟ آری و نه! از دومی شروع کنیم. «نه» به این معنا که کار گردآوری و طبقه‌بندی و قالب‌ریزی و انتشار منابع را نباید به همان شکل و ترتیب گذشته انجام داد. «آری» به این معنا که با وجود فراوانی منابع و اطلاعات، خودِ این اتفاق تبدیل به یک مشکل گیج‌کننده شده و بسیاری از جویندگان مایلند پاسخ پرسش‌های‌شان را از منابعی محدود و جمع‌وجور اما مطمئن بگیرند به جای آن‌که دریایی از منابع و اطلاعات گاه غلط و نامطمئن، آن‌ها را در خود غرق کند. واقعاً کدام منبع را می‌شناسید که هر سال مشخصات همه‌ی کتاب‌های سینمایی را که طی یک سال منتشر می‌شود گردآوری کند؟ ماهنامه‌ی «فیلم» می‌خواهد همچنان آن منبع کوچک و مطمئن باشد و همان اطمینانی را که 36 سال است در مخاطبان خود ایجاد کرده حفظ کند و ادامه دهد. اما تغییر قالب یک ضرورت است که سعی می‌کنیم انجام دهیم.
بیست‌وهفتمین کتاب سال در شرایطی منتشر می‌شود که سینمای ایران به یک رکورد تاریخی کمّی دست یافته است. با وجود کاهش تعداد تماشاگر نسبت به سال 95 (و البته افزایش رقم فروش به دلیل بالا رفتن قیمت بلیت)، در سال 96 نزدیک به 110 فیلم جدید ایرانی به نمایش عمومی درآمد. رکورد قبلی 90 فیلم در سال 1351 بود اما هجوم برای تولید، سرانجام تأثیرش را بر پخش و نمایش هم گذاشته و البته همین امر در کنار استقبال نسبی تماشاگران از فیلم‌ها باعث رشد ساخت سالن‌های جدید سینما شده؛ رشدی که مثلاً تا پانزده‌بیست سال پیش یک آرزوی دست‌نیافتنی می‌نمود. اگر قرار بود ما برای پوشش دادن این تعدا فیلم همان قالب‌های گذشته‌ی کتاب سال را دنبال کنیم، به اندازه حجم فعلی این شماره فقط باید به بخش اکران 96 اختصاص می‌دادیم.
فهرست مطالب
برگزیدگان 96: بهترین‌های اکران سالی که گذشت به انتخاب منتقدان و نویسندگان
آن‌چه گذشت: مرور رویدادهای سینمایی سال، ماه به ماه/ جشنواره‌ها/ درگذشتگان/ کتاب‌های سینمایی
پرونده‌ی یک موضوع: سینمای خیابانی ایران
مقدمه: آسفالت داغ، آسفالت سرد، خیابان‌های بی‌رحم
خیابان‌های بی‌رحم: وقتی درباره‌ی سینمای خیابانی ایران می‌نویسیم، از چه نوع سینمایی می‌نویسیم؟
خیابان‌های پایین شهر: گفت‌وگو با سیروس الوند
سینمای خیابانی و خیابانی‌های تنها
نگاهم به خیابان، فانتزی است: گفت‌وگو با مصطفی کیایی
دوربین ولگرد، خیابان سرنوشت: سرگذشت ولگردان خیابان به روایت سینمای ایران
زخمی‌های خیابان بی‌انتها: خیابانی‌های مسعود کیمیایی
این خیابان‌ها پر از قصه‌اند: گفت‌وگوی هوشنگ گلمکانی و یاشار نورایی درباره‌ی سینمای خیابانی
روایت‌شهر، نمایش شهروندی: گفت‌وگوی شادمهر راستین با سیدمحمد بهشتی درباره‌ی خوانش شهر و هویت شهری در سینما
سه برداشت از لندن: خیابان‌های غیرممکن، برج‌های سیاه
گزیده‌ی فیلم‌شناسی سینمای خیابانی ایران
اکران 96: مشخصات، داستان و مروری بر همه‌ی فیلم‌های اکران سالی که گذشت
